Listopad miesiącem świadomości raka płuca i raka prostaty

Lekarze apelują do pacjentów: Nie zapominajcie o właściwym odżywianiu!

Listopad jest Światowym Miesiącem Świadomości Raka Płuca. W tym czasie na całym świecie szeroko mówi się też o profilaktyce raka prostaty. Listopad to również dobry moment do szerokiego mówienia o problemach, z którymi borykają się osoby chore na nowotwory i uświadamianie tematów, które mają kluczowe znaczenie dla ich leczenia. Jednym z nich jest specjalistyczne odżywianie w chorobie, które jak podkreślają eksperci, powinno być integralnym elementem terapii onkologicznej. Wcześnie wprowadzone żywienie medyczne może nie tylko wpłynąć na poprawę samopoczucia pacjenta, ale przyczynić się do zwiększenia skuteczności stosowanych terapii, złagodzenia objawów niepożądanych prowadzonego leczenia i skrócenia czasu hospitalizacji. 

Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem wśród mężczyzn – stanowi 20% wszystkich zachorowań[1]. Drugim po raku płuca najczęściej występującym nowotworem jest rak gruczołu krokowego (prostaty) i według Krajowego Rejestru Nowotworów stanowi ponad 13% zachorowań. Problemy z odżywianiem u pacjentów we wszystkich chorobach nowotworowych prowadzą do tego, że chorzy często chudną i część chorych traci siły do walki z chorobą. W przypadku pacjentów z rakiem prostaty utrata masy ciała w ciągu 6 miesięcy obserwowana jest u około 28% chorych, a wśród chorych na raka płuca aż u 70%[2].

Problemy z odżywianiem chorych na nowotwory  

Pacjenci chorzy na nowotwory są szczególnie narażeni na niedożywienie. Często występujące u nich problemy z jedzeniem są spowodowane objawami niepożądanymi występującymi w trakcie terapii takimi, jak: wymioty, nudności, biegunki czy utrata apetytu. Czasami spożywanie pokarmów jest niemożliwe w wyniku trudności z połykaniem lub też podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Dlatego dostarczenie odpowiedniej ilości składników odżywczych bywa ogromnym problemem, a do tego jeszcze dochodzi fakt, że u pacjentów cierpiących na nowotwór wzrasta tempo przemiany materii i zapotrzebowanie na energię.

Trzeba wiedzieć, że podczas choroby nowotworowej zapotrzebowanie organizmu na białko, składniki odżywcze i energię rośnie, a zarówno sam nowotwór jak i leczenie onkologiczne, które może zaburzyć odżywianie, sprawiają że nie każdy chory jest w stanie pokryć dodatkowego zapotrzebowania za pomocą tradycyjnej diety. W takiej sytuacji zaleca się stosowanie wsparcia żywieniowego, np. poprzez wzbogacanie diety lub też włączenie do diety wysokobiałkowych, wysokoenergetycznych preparatów odżywczych, równolegle z leczeniem przeciwnowotworowym – podkreśla dr n. med. Tomasz Olesiński z Centrum Onkologii w Warszawie.

Specjalistyczne diety to odpowiednio zbilansowane dla osób chorych preparaty przeznaczenia medycznego (typu Nutridrink), które zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz odpowiednią ilość energii w małej objętości. Dzięki temu można je stosować jako uzupełnienie codziennego jadłospisu i powinny być wtedy przyjmowane między posiłkami lub jako dodatek do dań. W razie potrzeby, stosowanie niektórych preparatów może w całości zastąpić też normalną dietę albo pojedyncze posiłki.

Dlaczego tak ważne jest odżywianie

O odżywianiu mówi się głównie w kontekście profilaktyki chorób, natomiast temat żywienia w trakcie choroby wydaje się praktycznie nieobecny w szerokiej świadomości. Tymczasem wielu pacjentów doświadcza niedożywienia, nie wiedząc do jak bolesnych/trudnych  konsekwencji może to prowadzić. Problemy z odżywianiem powodują chudnięcie, osłabienie mięśni, pogorszenie sprawności psychoruchowej, upośledzenie odporności. U takich chorych gorzej mogą goić się rany, częściej dochodzi do rozwoju zakażeń lub innych powikłań, wydłużać się może czas pobytu w szpitalu i powrotu do zdrowia.

Na skutek m.in. niedożywienia pacjent często źle toleruje leczenie, co może wpłynąć negatywnie na proces właściwej terapii i wiązać się nawet z pogorszeniem wyników leczenia – mówi dr n. med. Tomasz Olesiński. Może to mieć kluczowe znaczenie dla uratowania chorego. Dlatego każda okazja, kiedy więcej mówi się o profilaktyce chorób nowotworowych powinna służyć także zwróceniu uwagi na ten ważny dla osób chorych aspekt specjalistycznego odżywiania – dodaje.

[1] Raport Fundacji Wygrajmy Zdrowie; Rak płuca – standardy diagnostyki i leczenia w Polsce, maj 2015, str 8

[2] DeWys at al. Am J Med. 1980; 69: 491-497