Światowy Dzień Choroby Parkinsona. Odpowiednie żywienie wspomaga leczenie

Szacuje się, że w Polsce na chorobę Parkinsona cierpi ok. 80 tys. osób[1], a co roku przybywa nawet do 8 tysięcy nowych przypadków tej choroby. 11 kwietnia w ramach Światowego Dnia Chorych na Chorobę Parkinsona na całym świecie głośno mówi się o codziennych problemach pacjentów. Jednym z poważnych wyzwań jest prawidłowe odżywienie organizmu.

Według danych Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu POLSPEN, u około 30% osób przyjmowanych do szpitala stwierdza się objawy niedożywienia, będące wskazaniem do podjęcia interwencji żywieniowej. Niedożywienie i chudnięcie jest problemem osób z chorobą Parkinsona. Szczególnie dotyczy to chorych starszych i dłużej chorujących. Jest to związane ze zwiększonym wydatkiem energetycznym z powodu drżenia, dyskinez polekowych, a także z powodu ograniczeń dietetycznych wynikających z zaburzeń połykania. U części chorych powód chudnięcia nie jest znany. Wiemy jednak, że objaw ten pogarsza rokowanie. Chorzy wymagają zatem wsparcia wysokokalorycznymi pokarmami lub preparatami żywieniowymi o zbilansowanym składzie – mówi prof. dr hab. n. med. Jarosław Sławek, neurolog, Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

U pacjentów z chorobą Parkinsona, którzy stosują lek o nazwie lewodopa, istotne jest ograniczenie oraz odpowiednie rozłożenie w ciągu dnia spożycia białka. Aminokwasy zawarte w białkach wpływają na obniżenie wchłaniania leku, co w konsekwencji zmniejsza skuteczność jego działania. Należy zwrócić uwagę, by ilość białka była ograniczona do 0.8 g na kilogram masy ciała i aby posiłki zawierające białko przyjmowane były zgodnie z zaleceniami lekarskimi, w odpowiednim przedziale czasowym od zażycia lewodopy. Pomocne w takich sytuacjach mogą być specjalistyczne preparaty odżywcze o niskiej zawartości białka, które dzięki odpowiedniej kaloryczności i zawartości składników odżywczych, stanowią istotne wsparcie żywieniowe dla osób chorych na chorobę Parkinsona.

Ta podstępna choroba rozwija się stopniowo. W miarę upływu czasu pojawiają się problemy przy wykonywaniu codziennych czynności – często nie są w stanie wykonać nawet zwykłych  czynności takich, jak ubieranie się czy przygotowanie posiłku. Do tego dochodzą często problemy z połykaniem pokarmu. To utrudnia funkcjonowanie nie tylko osób chorych, lecz również ich opiekunów i najbliższych członków rodzin, wymuszając zmiany w dotychczasowym trybie życia. Choroba Parkinsona staje się coraz powszechniejsza – żyjemy dłużej, a to nieuchronnie prowadzi do wzrostu liczby pacjentów. Dlatego tak ważne jest zgłębianie wiedzy o tej chorobie, nie tylko przez chorego, także przez jego najbliższych. Oczywiście ważne jest poznanie jej objawów i sposobów leczenia, ale bardzo potrzebna jest też znajomość sposobów i metod radzenia sobie z tym schorzeniem w codziennym życiu, jak np. stosowanie żywienia medycznego, które może poprawić stan odżywienia organizmu oraz pozytywnie wpłynąć na jakość życia chorych i ich opiekunów – dodaje Ewa Dobrowolska z Mazowieckiego Stowarzyszenia Osób z Chorobą Parkinsona.

Dlaczego odżywianie jest tak ważne?

Temat żywienia pojawia się zazwyczaj w kontekście profilaktyki chorób, tymczasem wielu pacjentów w wyniku swojej choroby ma kłopoty z właściwym odżywianiem, co w konsekwencji może prowadzić do wyniszczenia organizmu, powikłań i obniżenia jakości życia[2]^,[3].

Początkowo nieprawidłowy stan odżywienia pogarsza funkcjonowanie chorego poprzez ograniczenie skuteczności stosowanego leczenia - głównie lewodopą. Długotrwałe niedożywienie prowadzi do istotnych zmian w organizmie oraz upośledzenia funkcji kluczowych narządów organizmu. Dochodzi do zaburzeń odporności, czego następstwem jest większa liczba zakażeń stanowiących potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów. Warto podkreślić, że dla pacjentów z chorobą Parkinsona każda infekcja może wiązać się z pogorszeniem zespołu neurologicznego. Wraz z rozwojem choroby mogą też pojawić się problemy z odpowiednim przeżuwaniem oraz połykaniem przygotowanego pokarmu (tzw. dysfagii), co może być bezpośrednią przyczyną niedożywienia i wiąże się z koniecznością modyfikowania konsystencji posiłków i podawaniem ich w formie półpłynnej lub w postaci papki. W takiej sytuacji warto również zastosować wsparcie żywieniowe, np. specjalistyczne produkty zagęszczające oparte na składnikach ułatwiających bezpieczne połykanie, co zwiększa kontrolę nad przyjmowaniem posiłków – dodaje dr n. med. Aleksandra Karbowniczek, neurolog.

Żywienie medyczne – Twoje posiłki w walce z chorobą

Eksperci zgodnie podkreślają, że leczenie żywieniowe powinno być integralną częścią terapii. Polega ono na przeprowadzeniu u każdego pacjenta oceny stanu odżywienia i zapotrzebowania na wszystkie niezbędne substancje odżywcze, a w razie potrzeby wprowadzenia do diety specjalistycznych preparatów odżywczych, typu Nutridrink, które dostarczają w niewielkiej objętości skoncentrowaną ilość kalorii i niezbędnych składników odżywczych.

^{[1] Choroba Parkinsona – analiza kosztów ekonomicznych i społecznych, Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, 2014}

^{[2] Finestone HM1, Greene-Finestone LS, Wilson ES, Teasell RW. Malnutrition in stroke patients on the rehabilitation service and at follow-up: prevalence and predictors. Arch Phys Med Rehabil. 1995 Apr;76(4):310-6.}

^{[3] Kennedy M, McCombie L, Dawes P, McConnell KN, Dunniga MG. Nutritional support for patients with intellectual disability and nutrition/dysphagia disorders in community care. JDIR Volume 41, Issue 5. October 1997 Pages 430–436.}