Choroba Parkinsona – dlaczego odżywianie jest tak ważne?

Szacuje się, że w Polsce na chorobę Parkinsona cierpi ok. 80 tys. osób^[1], a co roku przybywa do 8 tysięcy nowych przypadków tej choroby. Jednym z wielu problemów, z którymi borykają się na co dzień pacjenci jest niedożywienie. Ryzyko jego wystąpienia dotyczy nawet 60% osób z chorobą Parkinsona^[2]. Tymczasem eksperci podkreślają, że brak odpowiedniego odżywienia prowadzi do wyniszczenia organizmu i może przyspieszyć postęp choroby oraz być przyczyną dodatkowych powikłań. 

Według danych Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu POLSPEN, u około 30% osób przyjmowanych do szpitala stwierdza się objawy niedożywienia, będące wskazaniem do podjęcia interwencji żywieniowej.

Niedożywienie i chudnięcie jest problemem osób z chorobą Parkinsona. Szczególnie dotyczy to chorych starszych i dłużej chorujących. Jest to związane ze zwiększonym wydatkiem energetycznym z powodu drżenia, dyskinez polekowych, a także z powodu ograniczeń dietetycznych wynikających z zaburzeń połykania. U części chorych powód chudnięcia nie jest znany. Wiemy jednak, że objaw ten pogarsza rokowanie. Chorzy wymagają zatem wsparcia wysokokalorycznymi pokarmami lub preparatami żywieniowymi o zbilansowanym składzie – mówi prof. dr hab. n. med. Jarosław Sławek, neurolog, Prezes-Elekt Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

U pacjentów z chorobą Parkinsona, którzy stosują lek o nazwie lewodopa, istotne jest ograniczenie oraz odpowiednie rozłożenie w ciągu dnia spożycia białka. Aminokwasy zawarte w białkach wpływają na obniżenie wchłaniania leku, co w konsekwencji zmniejsza skuteczność jego działania. Należy zwrócić uwagę, by ilość białka była ograniczona do 0.8 g na kilogram masy ciała i aby posiłki zawierające białko przyjmowane były zgodnie z zaleceniami lekarskimi, w odpowiednim przedziale czasowym od zażycia lewodopy. Pomocne w takich sytuacjach mogą być specjalistyczne preparaty odżywcze o niskiej zawartości białka, które dzięki odpowiedniej kaloryczności i zawartości składników odżywczych, stanowią istotne wsparcie żywieniowe dla osób chorych na chorobę Parkinsona.

Ta podstępna choroba rozwija się stopniowo. W miarę upływu czasu pojawiają się problemy przy wykonywaniu codziennych czynności – często nie są w stanie wykonać nawet zwykłych  czynności takich jak ubieranie się czy przygotowanie posiłku. Do tego dochodzą często problemy z połykaniem pokarmu. To utrudnia funkcjonowanie nie tylko osób chorych, lecz również ich opiekunów i najbliższych członków rodzin, wymuszając zmiany w dotychczasowym trybie życia. Choroba Parkinsona staje się coraz powszechniejsza – żyjemy dłużej, a to nieuchronnie prowadzi do wzrostu liczby pacjentów. Dlatego tak ważne jest zgłębianie wiedzy o tej chorobie, nie tylko przez chorego, także przez jego najbliższych. Oczywiście ważne jest poznanie jej objawów i sposobów leczenia, ale bardzo potrzebna jest też znajomość sposobów i metod radzenia sobie z tym schorzeniem w codziennym życiu, jak np. stosowanie żywienia medycznego, które może poprawić stan odżywienia organizmu oraz pozytywnie wpłynąć na jakość życia chorych i ich opiekunów – dodaje Ewa Dobrowolska z Mazowieckiego Stowarzyszenia Osób z Chorobą Parkinsona.

Dlaczego odżywianie jest tak ważne?

Temat żywienia pojawia się zazwyczaj w kontekście profilaktyki chorób, tymczasem wielu pacjentów w wyniku swojej choroby ma kłopoty z właściwym odżywianiem, co w konsekwencji może prowadzić do wyniszczenia organizmu, powikłań i obniżenia jakości życia^[3],[4]. Długotrwałe niedożywienie prowadzi do istotnych zmian w organizmie oraz upośledzenia funkcji kluczowych narządów organizmu, w tym zaburzeń odporności.

Dieta w chorobie Parkinsona, powinna odpowiadać na potrzeby chorych zależne od ich stanu zdrowia. Bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na następujące aspekty: zapobieganie niedożywieniu, uwzględnienie trudności w przełykaniu pokarmów, eliminację zaparć czy modyfikację diety pod kątem lepszego przyswajania leków. W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych problemów dietę będziemy odpowiednio zmieniać. Gdy występuje niedożywienie zwiększymy kaloryczność posiłków. W celu poprawy przyswajalności leków zwrócimy uwagę na mniejszą podaż białka w diecie oraz odpowiednią proporcję miedzy węglowodanami, a białkiem. Mając do czynienia z osobą z zaburzeniai połykania zaproponujemy preparaty zagęszczające płyny i potrawy oraz zmienimy konsystencję przyjmowanych posiłków. Każdy pacjent powinien być zatem traktowany indywidualnie, aby żywienie było dostosowane do jego potrzeb i problemów, jednocześnie wpływając na dobre odżywienie organizmu  lepsze samopoczucie i sprawność pacjenta – dodaje Magdalena Szymańska, dietetyk.

^{[1] Choroba Parkinsona – analiza kosztów ekonomicznych i społecznych, Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, 2014}

^{[2] Sheard JM1, Ash S, Silburn PA, Kerr GK. Prevalence of malnutrition in Parkinson's disease: a systematic review. Nutr Rev. 2011 Sep;69(9):520-32.}

^{[3] Finestone HM1, Greene-Finestone LS, Wilson ES, Teasell RW. Malnutrition in stroke patients on the rehabilitation service and at follow-up: prevalence and predictors. Arch Phys Med Rehabil. 1995 Apr;76(4):310-6.}

^{[4] Kennedy M, McCombie L, Dawes P, McConnell KN, Dunniga MG. Nutritional support for patients with intellectual disability and nutrition/dysphagia disorders in community care. JDIR Volume 41, Issue 5. October 1997 Pages 430–436.}