Zbliża się początek roku szkolnego – moment, w którym nie tylko dzieci przygotowują się do swoich obowiązków, ale kolejnym wyzwaniom muszą sprostać również rodzice. Warto w tym czasie zwrócić uwagę na higienę jamy ustnej. Po dwóch miesiącach wakacji dzieci mogą mieć większy problem z dyscypliną o poranku, więc czas poświęcony na poranną motywację do mycia zębów może się wydłużyć. Dlatego też należy uzbroić się w większą cierpliwość i zaopatrzyć w narzędzia, które w tym pomogą. Na przeciw potrzebom rodziców  wychodzi marka Oral-B, która w ramach akcji „Zęby na 6!“, we współpracy z Polskim Towarzystwem Stomatologii Dziecięcej, przygotowała specjalny raport zawierający rekomendacje i komentarze ekspertów odnoszące się do najnowszych badań dotyczących zdrowia jamy ustnej wśród dzieci w Polsce.

Czy stan zębów dzieci w Polsce można ocenić na 6-tkę?

Zdecydowana większość rodziców (87%) dobrze lub bardzo dobrze ocenia poziom swojej wiedzy na temat higieny jamy ustnej^[1]. Mimo to, jak wynika z komentarza PTSD zamieszczonego w raporcie „Zęby na 6!“, w Polsce nie udało się zmniejszyć zapadalności na próchnicę zębów u dzieci pomimo zaleceń WHO na poszczególne lata, które mają na celu obniżenie frekwencji próchnicy wśród dzieci 6-letnich. Ponadto wyniki Ogólnopolskiego Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej i Jego Uwarunkowań, systematycznie realizowanego od 1997 r.,  pokazują, że częstość występowania próchnicy wykazuje tendencję wzrostową wraz z wiekiem dziecka, od 41,1% u dzieci w wieku 3 lat (2017 rok)[2],do 76,8% w grupie dzieci 5-letnich (2016 rok)[3], 81,6% w grupie 6-letnich (2018 rok)[4], 89,4% 7-letnich (2016 rok), aż do 93,2% u młodzieży 18-letniej (2017 rok).

Za główne przyczyny próchnicy zębów dzieci i młodzieży eksperci uznają antyzdrowotne zachowania dotyczące zdrowia jamy ustnej, takie jak zaniedbania higieniczne - nieprawidłowe praktyki higieniczne, niewystarczająca częstotliwość oczyszczania zębów i niestosowanie nici dentystycznej, oraz nieprawidłowy sposób odżywiania. Na zły stan zdrowia jamy ustnej ogromny wpływ ma również zbyt późne odbywanie pierwszej wizyty u dentysty (zwykle między 2. a 4. rokiem życia).  Jak wynika z raportu „Zęby na 6!“, badanie Ogólnopolskiego Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej i Jego Uwarunkowań wykazało, że jedynie 4,6% odbyło wizytę stomatologiczną w zalecanym wieku.

Dlaczego zatem rodzice deklarują, że pilnują, aby dziecko myło zęby rano i wieczorem oraz regularnie odwiedzają dentystę? Co jest przyczyną faktu, że świadomość rodzicielska nie przekłada się na stan higieny jamy ustnej ich dzieci? Otóż, wiedzieć to jedno, wcielić wiedzę w życie -  to drugie.

„Gdy wnikliwiej przyjrzymy się badaniom okazuje się, że dla niemal 60% rodziców namówienie dziecka do mycia zębów wiąże się jednak z dużym wysiłkiem. Rodzice zdają się mieć niewielki repertuar zachęt, wśród których wymieniają wspólne mycie, wybór szczoteczki, czy po prostu zwykłe przypomnienie. Oczywiście dla starszych dzieci najlepszą motywacją staje się wizualne konsekwencje nie mycia zębów lub wizyta u dentysty. Raczej nie wspomina się o nauce mycia zębów w atmosferze zabawy, bajek czy wspólnych rytuałów wokół tej czynności. Gdzie podziały się naklejki, chmurki, piosenki, czy chociażby w przypadku starszego dziecka, aplikacja na telefon? Z pomocą przychodzą też najbardziej nowoczesne szczoteczki, które absorbują uwagę dziecka i motywują do dłuższego mycia“ – komentuje Małgorzata Ohme, psycholog dziecięcy

Na ratunek śpieszą nowe technologie!

Zdrowy uśmiech dziecka to najlepsza i najcenniejsza nagroda dla każdego rodzica. Namawianie, przypominanie, zachęcanie do codziennej higieny jamy ustnej to niejednokrotnie nie lada wyzwanie dla opiekunów.

Czy są metody, aby wprowadzanie zdrowych nawyków było skuteczniejsze? Okazuje się, że tak. Na początek warto jednak zacząć od podstaw. W jaki sposób wybrać odpowiednie, bezpieczne narzędzie do mycia zębów?

Zadaniem rodzica jest dobranie szczoteczki, której wielkość główki będzie odpowiednia dla buzi dziecka. Dentyści zalecają korzystanie ze szczoteczek z miękkimi włóknami ze względu na to, że umożliwiają one łagodną pielęgnację dziąseł. Dzieci mogą mieć niedostatecznie rowzinięte zdolności manualne oraz problemy z czyszczeniem wszystkich powierzchni jamy ustnej, dlatego zaleca się, aby dzieci powyżej trzeciego roku życia, korzystały ze szczoteczek elektrycznych, które są bardzo skuteczne w usuwaniu płytki bakteryjnej. Wyniki badań potwierdzają, że szczoteczki elektryczne dla dzieci usuwają znacznie więcej płytki bakteryjnej ze wszystkich obszarów jamy ustnej niż zwykła, manualna, dziecięca szczoteczka do zębów^[5].

„Szczoteczki elektryczne mogą być używane już od 3. roku życia i są całkowicie bezpieczne. Pozwalają one wprowadzić dobre nawyki higieny jamy ustnej nie tylko poprzez zabawę i rozrywkę, ale również dzięki zaawansowanym narzędziom, takim jak m.in. funkcja kontroli nacisku. Ponadto, najlepsze szczoteczki elektryczne dla dzieci na rynku, takie jak Oral-B, mają specjalne, miękkie włókna, które delikatnie czyszczą dziąsła, a ich mniejsza główka o specyficznym okrągłym kształcie, pozwala na dokładne oczyszczenie każdego zęba. Nowe szczoteczki Oral-B D100 Kids posiadają również 2 tryby szczotkowania: tryb codzienny oraz tryb delikatnego czyszczenia zaprojektowany specjalnie, aby chronić dziecięce zęby i dziąsła.” – mówi dr n. med. lek. dent. Beata Golan, Dyrektor ds. Naukowych Instytutu Blend-a-med Oral-B.

Warto również pamiętać o nakładaniu odpowiedniej ilości pasty do zębów. Na przykład w przypadku szczoteczki elektrycznej przeznaczonej dla dzieci w wieku 3-5 lat ilość pasty powinna odpowiadać wielkości ziarnka groszku. Oral-B posiada szerokie portfolio specjalnych past dla dzieci, zawierających odpowiednią ilość fluoru dla wieku dziecka.

Dwie minuty, zalecane jako minimalny czas szczotkowania zębów, dla najmłodszych mogą ciągnąć się
w nieskończoność! Warto więc urozmaicić dziecku tę czynność, żeby nie była tylko nudnym obowiązkiem. Dobrym sposobem jest wymyślanie zabaw, konkursów na najdokładniejsze mycie zębów albo korzystanie z dostępnych pomocy, takich jak aplikacja Disney Magic Timer od Oral-B. Po każdym szczotkowaniu  dziecko otrzymuje „naklejkę”, którą może umieścić w swoim wirtualnym albumie. Badanie potwierdziło, że dzięki aplikacji aż 90% dzieci zaczęło myć zęby dłużej^[6].

Zdrowie jamy ustnej jest ważnym elementem ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia dziecka. Oral-B ma w swojej ofercie szczoteczki elektryczne przeznaczone dla dzieci powyżej 3 lat, które mają dodatkowe cechy i funkcje stworzone z myślą o najmłodszych użytkownikach. Szczoteczki elektryczne przyjazne dziecku ułatwiają dbanie
 o zęby już od najmłodszych lat. Jeśli dla dziecka mycie zębów będzie kojarzyło się z przyjemnością i zabawą, są większe szanse na to, że wypracowane w ten sposób zdrowe nawyki zostaną z nim w dorosłym życiu.

[1] „Higiena jamy ustnej wśród dzieci“ SW Research.

[2] Olczak-Kowalczyk D (red.): Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej i jego uwarunkowań w latach 2016-2020. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań w populacji polskiej w wieku 3, i 18 oraz 35-44 lata w 2017 roku. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 2018. ISBN 978-83-7637-484-2.

[3] Olczak-Kowalczyk D (red.): Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej i jego uwarunkowań w latach 2016-2020. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań w populacji polskiej w wieku 5, 7 i 12 lat w 2016 roku. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 2017. Umowa nr 11/1/2016/1210/777. ISBN:  978-83-7637-416-1.

[4] Olczak-Kowalczyk D (red.): Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej i jego uwarunkowań w latach 2016-2020. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań w populacji polskiej w wieku 6, i 10 oraz 15 lat w 2018 roku. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, 2019. Umowa nr 11/1/2018/1210/494. ISBN 978-83-7637-484-0.

[5] Wyniki na podstawie: Grossman, E. and Proskin, H. J. Am. Dental Assoc., 1997; 128: 469-474

[6] Oral-B Kids Brushing Study