Choroba otyłościowa a seksualność – z czym mierzą się chorzy?

Czy chorzy na otyłość mają takie same potrzeby seksualne jak osoby, których otyłość nie dotyczy? Skąd często powielane założenie, że osoby z otyłością są aseksualne, a ich libido jest dużo mniejsze niż u osób o prawidłowej masie ciała? Czy wynika to z błędnego przekonania, że osoby, których dotyczy otyłość są w percepcji społecznej postrzegane jako mniej aktywne? A może z  trendu fatfobii, który przyczynia się do wielu uprzedzeń wobec osób z nadmierną masą ciała?

Zaburzenia w sferze seksualnej u osób chorujących na otyłość, jeśli się pojawiają, wynikają nie tyle z  samej otyłości, co z powikłań, które za sobą pociąga. Eksperci zwracają uwagę na to, że otyłość to choroba prowadząca do rozwoju ponad 200 różnych powikłań, w tym m.in. cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca czy stłuszczeniowej choroby wątroby i wielu innych.

Nadciśnienie tętnicze i cukrzyca typu 2 wpływają na jakość życia seksualnego – problemy z krążeniem, które przekładają się na obniżenie poziomu libido oraz zdolność do osiągania satysfakcji seksualnej.

Badania prowadzone przez naukowców pokazują związek pomiędzy funkcjonowaniem seksualnym kobiet a otyłością. Kobiety z wysokim wskaźnikiem BMI mogą doświadczać niższego poziomu libido, zmniejszonej częstotliwości owulacji oraz problemów z cyklami krwawienia miesiączkowego[1]. Istnieją też dowody z badań przekrojowych wskazujące na zaburzenia erekcji związane z otyłością. Badania wskazały, że u mężczyzn z otyłością ryzyko zaburzeń wzwodu może być zwiększone nawet o  30%[2]. Zdiagnozowana u mężczyzn otyłość wiązała się ze względnym wzrostem częstości występowania nowych przypadków zaburzeń wzwodu nawet o 90% w ciągu 14 lat obserwacji[3]. W  badaniu zaobserwowano również istotny spadek w poziomie libido u chorych z otyłością III stopnia.

Szczera rozmowa z lekarzem

– Bardzo często sfera seksualności chorych z otyłością jest pomijana przez lekarzy w procesie terapeutycznym i schodzi na drugi plan. Niestety, ale podczas mojej pracy z pacjentami chorującymi na otyłość zauważam, że otoczenie z góry zakłada ich aseksualność. Jest to bardzo krzywdzące i stygmatyzujące dla chorych, ponieważ każda osoba, niezależnie od choroby, posiada swoją sferę seksualności, której nie można ignorować bądź uważać za mniej istotną. Bardzo często to wstyd i lęk przed oceną powodują, że pacjenci, mimo że mają potrzebę poruszenia tej kwestii podczas wizyty, nie robią tego – tłumaczy Agata Stola, psychoterapeutka, seksuolożka, współzałożycielka Instytutu SPLOT.

Czynniki psychologiczne

Otyłość może również wpływać na samoocenę i samoakceptację ciała, co może negatywnie przełożyć się na chęć inicjowania zbliżenia z partnerem czy partnerką. – Sfera intymna jest nierozerwalnie połączona ze zdrowiem psychicznym każdego z nas, niezależnie od jakiejkolwiek jednostki chorobowej. Na dysfunkcję seksualną mają wpływ negatywne stany emocjonalne człowieka, takie jak m.in. depresja, lęk, stres czy niska samoocena, która dotyczy również wyglądu ciała. Dysfunkcja seksualna jest blisko powiązana z otyłością, ponieważ bardzo często pacjenci przejawiają symptomy owych stanów psychicznych – komentuje Adrianna Sobol, psycholog, pomysłodawczyni portalu „W trosce o  chorego pracownika oraz autorka podcastów dotyczących otyłości na kanale „Zdrowie zaczyna się w głowie”.

– W przypadku pacjentów z otyłością III stopnia w kontaktach seksualnych dochodzi często kwestia sprawności fizycznej, która może stanowić pewną przeszkodę w zbliżeniach intymnych z partnerem lub partnerką. O ile badania wskazują na wpływ otyłości na obniżenie poziomu libido u obu płci, to nie oznacza to jego całkowitej utraty. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że istnieją odpowiednie treningi, pozycje seksualne lub innego rodzaju rozwiązania, które wspierają rozładowanie napięcia seksualnego. Niezbędnym elementem do zastosowania tych ćwiczeń jest komunikacja pomiędzy partnerami. Jeśli jest to trudne, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy – radzi Agata Stola pracująca na co dzień m.in. z chorymi na otyłość.

Lekarze zwracają uwagę na pozytywny wpływ redukcji masy ciała na funkcjonowanie seksualne u  kobiet i mężczyzn z otyłością. U mężczyzn z otyłością, którzy doświadczyli zaburzeń wzwodu, po redukcji masy ciała zauważono znaczną poprawę w tej sferze. Ponadto wielu mężczyzn zaobserwowało znaczną poprawę w zakresie postrzegania atrakcyjności seksualnej[4]. Natomiast u kobiet z otyłością redukcja masy ciała była istotnie związana z poprawą funkcji seksualnych, zwłaszcza w zakresie poziomu podniecenia czy możliwości odczuwania orgazmów, ale również wpłynęła pozytywnie na normalizację parametrów płodności i rozrodu[5].

Każdy pacjent, niezależnie od jednostki chorobowej, zasługuje na to, by czerpać satysfakcję również z życia seksualnego, dlatego ważne jest, aby wzbogacać wiedzę i edukować społeczeństwo na ten temat. Tylko w ten sposób będziemy w stanie zwiększyć świadomość i poprawić jakość życia osób z  otyłością.

 

[1] Polotsky J. A., MD, MS, Otyłość a seksualność mężczyzn i kobiet: mity, błędne poglądy i dane, Sexuality, Reprodaction & Menopause, Vol. 8, No.2, Maj 2010, s.7-10.

[2] j. w.

[3] Bacon CG, Mittleman MA, Kawachi I, et al. A prospective study of risk factors for erectile dysfunction. J Urol. 2006; 176:217-221.

[4] Botlani B. S., Pal S., Obesity, mental health, and sexual dysfunction: A critical review, Health Psychology Open, Lipiec – Sierpień 2018, s. 1-13.

[5] j. w.