Efektywna, długa i bezawaryjna praca transformatorów mocy, aby zapewnić ciągłość dostaw energii, to jeden z głównych celów projektu „RetroTrafo”. W tej międzynarodowej inicjatywie, wraz z 27 innymi podmiotami, uczestniczy Stoen Operator. Projekt dotyczy prac badawczych nad wymianą obecnie stosowanych olejów transformatorowych na ich zamienniki produkowane z surowców biologicznych. Ten proces może wpłynąć na lepszą pracę strategicznych w systemie energetycznym urządzeń.

Ekologia w parze z efektywnością

Transformatory mocy odgrywają kluczową rolę w systemach przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej. To nie tylko niezwykle istotne, ale także wyjątkowo drogie elementy infrastruktury. Dlatego wydłużenie ich żywotności, usprawnienie działania oraz zwiększanie bezpieczeństwa eksploatacji to ważne cele do osiągnięcia w nowoczesnej energetyce. Międzynarodowy projekt „RetroTrafo” będzie rozwijał badania nad wymianą istniejących olejów w transformatorach na biooleje. Prace prowadzone przez Stoen Operator wraz z 27 innymi partnerami w trakcie dwuletniego programu nad bioretrofillingiem mogą przyczynić się do osiągnięcia tych założeń.

– Jest to proces, w którym stary lub używany olej izolacyjny w transformatorze jest usuwany i zastępowany nowym. Może on być bardziej ekologiczny, bezpieczniejszy oraz oferować lepsze właściwości izolacyjne lub termiczne. Tego typu retrofilling – bio – jest szczególnie istotny w kontekście dążenia do zrównoważonego rozwoju i minimalizacji negatywnego wpływu na środowisko. Pozwala na wykorzystanie nowoczesnych, biodegradowalnych lub mniej łatwopalnych płynów izolacyjnych ­­– wyjaśnia Leszek Bitner, dyrektor Pionu Zarządzania Majątkiem Sieciowym w Stoen Operator.

Obecnie nowa technologia nie jest jeszcze wystarczająco zbadana. Należy ocenić wpływ retrofillingu na działanie transformatora. Kolejną kwestią jest konieczność analizy opłacalności ekonomicznej i technicznej. Podczas określania ram projektu badacze oparli się na koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego. Pod tym kątem będą oceniać efektywne wykorzystanie materiałów przez cały cykl życia transformatora (wykorzystanie odnawialnych lub przerafinowanych olejów zamiast konwencjonalnych). Sprawdzą także możliwości przedłużenia żywotności urządzeń przez dokładne zbadanie zjawisk dielektrycznych i termicznych, zachodzących w pracy transformatorów z bioolejem oraz opracują wskazówki dotyczące przyszłej eksploatacji i konserwacji.

Unijne finansowanie kompleksowego przedsięwzięcia

„Rozwój wiedzy i technologii w zakresie wdrażania retrofillingu transformatorów płynami biodegradowalnymi lub pochodzącymi z recyklingu oraz wspieranie gospodarki o obiegu zamkniętym” – bo tak brzmi pełna nazwa projektu – będzie koordynowany przez hiszpański Uniwersytet Kantabrii. W ramach sześciu pakietów prac (Work Package, WP) zespoły będą realizowały konkretne, ustalone cele. Wykorzystają różne podejścia metodologiczne (analiza teoretyczna, eksperymenty w laboratorium, symulacje numeryczne, użycie platform emulacyjnych i rzeczywistych stacji transformatorowych). Na realizację prac otrzymają znaczące wsparcie unijne.

– To przełomowy, wieloaspektowy projekt, który jest realizowany na ogromną skalę. Wystarczy wspomnieć, że poza krajami europejskimi będą w nim pracować badacze z Argentyny, Kolumbii, Malezji, Japonii czy Australii. Zdobyliśmy finansowanie w wysokości 1,311 mln euro. Posłuży ono do międzynarodowej, międzysektorowej i interdyscyplinarnej mobilności kadry badawczo-innowacyjnej. A ona ma prowadzić do transferu wiedzy pomiędzy organizacjami uczestniczącymi w projekcie – mówi Łukasz Sosnowski, menedżer ds. Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych i Realizacji Projektów Badawczo-Rozwojowych w Stoen Operator.

Projekt umożliwi tworzenie sieci kontaktów oraz organizację warsztatów i konferencji. Ułatwią one dzielenie się wiedzą w badanym obszarze oraz testowanie innowacyjnego podejścia do konkretnych tematów badań naukowych i innowacji. Dodatkowo partnerzy zadeklarowali chęć pozyskania dalszego dofinansowania na działania badawcze. Dzięki nim będzie można testować wypracowane rekomendacje w warunkach rzeczywistych.