Jak wynika z raportu Oddziału Turystyki Dziecięcej i Młodzieżowej Polskiej Izby Turystyki (2022), ponad 70 proc. wyjazdów dla dzieci i młodzieży organizują podmioty, które nie mają wpisu do ewidencji organizatorów turystyki. Zorganizowane formy wypoczynku cieszą się coraz większą popularnością, jednak warto z odpowiednim wyprzedzeniem zweryfikować, czy zapewniają odpowiednią kadrę, która będzie potrafiła zadbać nie tylko o rozwój podopiecznych, ale przede wszystkim o ich bezpieczeństwo.

W 2022 r. z letniego wypoczynku w ramach zorganizowanych wyjazdów skorzystało 1,328 miliona dzieci. I niezależnie od tego, czy jest to dwutygodniowy obóz z noclegiem czy półkolonia, kiedy dzieci po całym dniu zajęć wracają do domu – kadra prowadząca musi posiadać odpowiednie, udokumentowane uprawnienia. Uprawnienia te dzielą się na dwa stopnie – wychowawcy wypoczynku i kierownika wypoczynku.

Opiekun wypoczynku musi mieć ukończone 18 lat oraz odbyty kurs wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży. Niezbędne jest również zaświadczenie z KRK dot. braku karalności oraz posiadanie co najmniej średniego wykształcenia. Natomiast od tych wymagań jest kilka wyjątków. Wykształcenie średnie nie obowiązuje instruktorów harcerskich, a kurs wychowawców nie obowiązuje nauczycieli.

- W przypadku kierowników wypoczynku również może być nim osoba po ukończeniu 18 r.ż., nie karana, posiadająca co najmniej wykształcenie średnie oraz ukończony kurs kierowników wypoczynku. Co ważne, musi spełniać również warunek co najmniej 3 lat doświadczenia w wykonywaniu zadań opiekuńczo-wychowawczych. Natomiast tutaj również mamy kilka wyjątków - średnie wykształcenie nie obowiązuje instruktorów harcerskich, kurs kierownika wypoczynku nie obowiązuje osób pełniących funkcje kierownicze w szkołach oraz instruktorach harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza, a doświadczenie nie jest wymagane od nauczycieli i instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza. Ponadto wszystkie osoby stanowiące kadrę powinny posiadać badania sanitarno-epidemiologiczne oraz podpisaną umowę z organizatorem wypoczynku na pełnienie funkcji wychowawczych, kuchennych, ratowniczych, pielęgniarskich. Wszystkie inne osoby wykonujące np. część zajęć, powinny mieć odpowiednie uprawnienia np. jeśli obóz obejmuje przejście po górach należy zatrudnić certyfikowanego przewodnika, jeśli na jednych z zajęć będzie pływanie żaglówkami - sternicy powinni mieć patenty żeglarskie – wyjaśnia Andrzej Bączkowski, Ekspert ds. bezpieczeństwa pracy W&W Consulting.

Warto pomyśleć również o tym, żeby kadra wypoczynku miała co najmniej podstawowe przeszkolenie z udzielania pierwszej pomocy, przez certyfikowane osoby. Poza obowiązkowym zapewnieniem opieki medycznej, to opiekunowie będą nieść pierwszą pomoc.

W trakcie planowania wypoczynku należy również dokładnie określić, jakie zajęcia będą realizowane, a w związku z tym jakie potrzeby kadrowe są niezbędne. Wszystkie te informacje muszą być odnotowane w zgłoszeniu formy wypoczynku do właściwego kuratorium oświaty. Zgłoszenie takie jest niezbędne, żeby obóz czy kolonia mogły się w ogóle odbyć.

- Niestety nie dysponujemy rzetelną statystyką dotyczącą bezpieczeństwa wypoczynku w Polsce. W 2015 roku NIK dokonał kontroli form wypoczynku. Wykazano, że 16% form nie było w ogóle zgłoszonych do kuratorium, a nawet 25% organizatorów nie informowało o zmianach w zgłoszeniach wypoczynku w tym zmianach kadrowych – kwalifikacji wychowawców, w szczególności brak było informacji o nieposiadaniu przez nich zaświadczenia o niekaralności – dodaje Ekspert W&W Consulting.

Rolą i prawem rodzica jest sprawdzenie, czy dana forma wypoczynku jest zgłoszona – można to sprawdzić na stronie internetowej wypoczynku letniego. Ponadto rodzic musi być poinformowany o programie wypoczynku i może żądać wyjaśnień co do sposobu przebiegu i zabezpieczenia poszczególnych aktywności. Świadome podejście do zagadnienia przez rodziców pozwoli odsiać imprezy, które nie będą zapewniały odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pociechom.