Audyt bezpieczeństwa to kompleksowa analiza warunków pracy oceniająca stan bezpieczeństwa i higieny pracy w danej firmie. Składa się on z wielu elementów i obszarów np. weryfikacji procesów, stanu maszyn i urządzeń, zabezpieczenia pracowników przed zagrożeniami. Niestety nadal nie jest narzędziem powszechnie stosowanym w polskich firmach, czego powinni domagać się pracownicy wykonujący prace szczególnie niebezpieczne.

Audyt nie jest kontrolą, ponieważ prawidłowo opracowany wnosi do organizacji sprecyzowane zalecenia dotyczące bieżącego monitorowania bezpieczeństwa pracy w firmie i usuwania nieprawidłowości. Zakres audytu może być ustalany indywidulanie dla danego zakładu pracy, aby udzielić rzetelnej odpowiedzi na pytanie, na jakim etapie jest dana organizacja jeśli chodzi o budowanie bezpieczeństwa dla pracowników na co dzień. Pojęcie audytu i kontroli bardzo często jest używane zamiennie, natomiast mówimy tutaj o zupełnie różnych formach.

Kontrola stanu BHP w firmie jest pierwszym zadaniem wpisanym w rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy  z dnia 2 września 1997. Pamiętajmy jednak, że służba BHP jest organem kontrolno–doradczym, a za zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom odpowiada pracodawca.

- Bardzo dużo mówimy o świadomości zagrożeń występujących na stanowiskach pracy, o zgłaszaniu nieprawidłowości pracodawcy oraz bieżącym reagowaniu i możliwościach usuwania ich z otoczenia, aby ograniczać występowanie wypadków przy pracy. Ale ważne jest również, aby pracownicy mieli świadomość, iż wykonując danego rodzaju prace określane mianem szczególnie niebezpiecznych  tj. takie w których ryzyko wypadkowe jest większe niż przy pracach innego rodzaju ze względu na specyfikę, stosowane materiały czy warunki w których są one wykonywane, pracodawca musi spełnić szereg warunków. Jakiego rodzaju są to prace szczegółowo zostało wskazane w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ale pracodawca może uznać również inne specyficzne dla swojego zakładu pracy – mówi Karolina Garbowicz, Ekspert ds. bezpieczeństwa pracy W&W Consulting.

Obowiązki pracodawcy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych to określenie szczegółowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnienie  nadzoru bezpośredniego. Oznacza to, że osoba posiadająca odpowiednie przygotowanie, wiedzę i umiejętności jest stale obecna podczas wykonywania danych zadań przez pracowników. Jak to rozumiemy? Nie wolno wykonywać określonego rodzaju prac nawet podczas chwilowej nieobecności pracownika nadzoru. Należy zapewnić również organizacyjne i techniczne środki zabezpieczające właściwe dla rodzaju wykonywanych prac, np.: asekuracja pracujących, środki ochrony zbiorowej (np. balustrady), środki ochrony indywidualnej (aparaty tlenowe, szelki bezpieczeństwa, urządzenia samohamowne chroniące przed upadkiem z wysokości), oznakowania stref niebezpiecznych, wygrodzeniu obszaru wykonywanych prac. Jeśli chodzi o środki organizacyjne będzie to m.in. instruktaż pracowników obejmujący np. imienny podział pracy, kolejność wykonywania zadań, wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach, dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych jedynie dla osób, które są upoważnione i odpowiednio poinstruowane, jak również pozwolenie na prace.

- Pamiętajmy, że przy stwierdzeniu nieprawidłowości pozwolenie można cofnąć, a prace wstrzymać do momentu spełnienia bezpiecznych warunków. Natomiast w momencie stwierdzenia przez pracowników lub współpracowników niebezpieczeństwa utraty zdrowia bądź życia, mają oni prawo powstrzymać się od wykonywania pracy zawiadamiając o tym przełożonego, na co wskazuje art. 210 Kodeksu pracy. Bardzo ważne jest również aby pamiętać, iż zgodnie z art. 225 Kodeksu pracy należy zapewnić pracownikom asekurację, tj. aby prace przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia życia i zdrowia były wykonywane przez co najmniej 2 osoby – podsumowuje Ekspert ds. bezpieczeństwa pracy W&W Consulting.